အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ သန္းဆုရရွိသြားသည့္ ပဲခူတိုင္းမွအဖြဲ႕

ထုိစိန္ေခၚမႈသည္ လာမဲ့ ၂၀၂၅ ခုႏွစ္တြင္ တစ္ကမာၻလုံးမွာရွိတဲ့ လူသန္းေပါင္း ၁၀၀ နီးပါးအသက္ရွင္ေနထုိင္ႏုိင္ဖုိ႕အတြက္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းနယ္ပယ္ေတြတည္ေဆာက္ၿပီး အသြင္ေျပာင္းစြမ္းအင္တီထြင္အသုံးခ်ရန္

အတြက္ ကမာၻတစ္၀ွမ္းလုံးမွာရွိတဲ့ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေပါင္း တစ္သိန္းေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီဆုက ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားကိုေပးအပ္တာျဖစ္ျပီး အနုိင္ရတဲ့ project ကို USD 1 million ခ်ီးျမွင့္မည္ျဖစ္ပါတယ္။

Project စတင္ၿပီး တစ္ႏွစ္ေလာက္အၾကာမွာ UN အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဇကာတင္ ၆ ဖြဲ႕ ေရြးခ်ယ္ျပသခဲ့ပါတယ္။

ထုိ project ၆ ခုထဲကေနမွ ထပ္မံေရြးခ်ယ္ခံရသည့္ project ေတြကေတာ့ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္အသုံးျပဳသည့္ ATMs စက္ ၊ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္အသုံးျပဳၿပီး seaweeds တြင္ရွိေသာပိုးမႊားမ်ားကို ရွင္းလင္းႏုိင္ေသာ

စက္ႏွင့္ ေနေရာင္ျခည္အသုံးျပဳစရာမလိုပဲ ဆန္အရည္အေသြးမပ်က္စီးေစသည့္ စပါးအေျခာက္ခံစက္တုိ႔ဘဲျဖစ္ပါတယ္။

အကဲျဖတ္သည့္အဖြဲ႕မ်ားမွ ေရြးခ်ယ္ၿပီးသည့္အခါမွာေတာ့ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း Bill Clinton မွ အႏုိင္ရသည့္အဖြဲ႕(Rice Inc-Myanmar Team) ကို ေၾကညာေပးခဲ့ပါသည္။

ဆုလက္ခံရယူရန္ စင္ျမင့္ေပၚကိုတက္ေရာက္လာတဲ့ လူငယ္ေလးေယာက္ဟာ တီရွပ္အျဖဴ၊ လုံျခည္အစိမ္းေရာင္မ်ားျဖင့္ ဆုလက္ခံရယူခဲ့ပါတယ္။

Rice Inc. Accepting the Hult Prize from former President Bill Clinton (Image Credit: Rice Inc. Facebook Page)

Rice Inc အဖြဲ႕ဆုိတာဘာလဲ??? သူတို႕ကဘယ္သူေတြလဲ???

၂၀၁၈ ခုနွစ္ မတ္လမွစၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္ပတ္ေနခဲ့တဲ့ Rice Inc ကုိ SunRice လုိ႕လူသိမ်ားခဲ့ပါတယ္။

သူတို႕ေတြဟာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာဆန္စပါးသုေတသနတကၠသုိလ္(IRRI) ႏွင့္ ပဲခူးတုိင္း လက္ပံတန္းၿမိဳ႕နယ္အနီးတြင္တည္ရွိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္တုိ႕မွ ပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ထိုအဖြဲ႕မွာ အဖြဲ႕၀င္ ၇ ေယာက္ရွိၿပီး အဖြဲ႕၀င္ ၄ ဦးမွာ မေလးရွား၊ လာအုိ၊ ေဟာင္ေကာင္ႏွင့္ ခ်က္သမၼတႏုိင္ငံတုိ႕မွ ျဖစ္ပါတယ္။

သူတုိ႕ေတြရဲ႕ ပညာေရးဆုိင္ရာေနာက္ခံေတြဟာလဲ ဇီ၀ေဆးပညာ၊ ဥပေဒ၊ သိပၸံ၊ စီးပြားေရးႏွင့္ စိတ္ပညာ စသျဖင့္ မတူကြဲျပားတဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြက လာခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။

All Team Members of Rice Inc. (Image Credit: Rice Inc. Facebook Page)

Rice Inc အဖြဲ႕မွ ႕ရင္ဆုိင္ခဲ့ရတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကဘာလဲ???

အဓိကရင္ဆုိင္ခဲ့ရတဲ့ စိန္ေခၚမႈကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ လယ္သမားေတြ စပါးရိတ္ျပီးကာလမွာ စတင္ခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လုိစိန္ခၚမႈမ်ိဳးလဲဆုိတာကို Rice Inc မွ Lincoln ဆိုသူက ေျပာျပေပးခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။

လယ္သမားေတြဟာ စပါးရိတ္သိမ္းၿပီးၿပီးခ်င္းမွာ သူတုိ႕စပါးေတြစိုေနေသာေၾကာင့္ ေရာင္းခ်လုိ႕မရႏုိင္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႕ေတြဟာ ေနေရာင္ျခည္ကို အသုံးျပဳၿပီး စပါးေတြကို အေျခာက္ခံတဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုတည္း

သာ အသုံးျပဳေနခဲ့ၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။

ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္တဲ့အခါမ်ိဴးေတြမွာ စပါးအေျခာက္ခံဖုိ႕ဆုိတာ လယ္သမားေတြအတြက္ အရမ္းကိုခက္ခဲတဲ့ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။

စပါးေတြဟာ စုိေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေစ်းေကာင္းမရၾကပါဘူး။

တနည္းအားျဖင့္ သမားရုိးက်စပါးအေျခာက္ခံတဲ့နည္းလမ္းကို အသုံးျပဳျခင္းဟာ စပါးမ်ားကို ပ်က္စီးဆုံးရႈံးမႈေတြသာမက၊ အရည္အေသြးနိမ္က့်မႈေတြပါ ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင့္ သူတုိ႕ဟာ ေစ်းႏွိမ္ခံရမႈေတြရွိလာပါတယ္။

စပါးေတြကို အၾကာၾကီးသိုေလွာင္ၿပီး အေျခာက္ခံထားႏုိင္မယ္ဆုိရင္ လယ္သမားေတြဟာ ေစ်းေကာင္းရမယ္ဆုိတာ သိေသာ္လည္း သူတုိ႕မွာအခ်ိန္အမ်ားၾကီး သိုေလွာင္ထားဖုိ႕ မတတ္ႏုိင္ပါ။

ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ လယ္သမားအမ်ားစုဟာ စပါးစိုက္ပ်ိဳးဖုိ႕ရာသီအစမွာပဲ သူတုိ႕ေတြက ေခ်းေငြေတြယူခဲ့ရေသာေၾကာင့္ အေၾကြးသံသရာကို ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။

စပါးရိတ္သိမ္းၿပီးတာနဲ႕ စပါးမ်ားကို ေရာင္းခ်ၿပီး အေၾကြးမ်ားကို ျပန္ေပးရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႕ဟာ အၾကာၾကီး မသုိေလွာင္ထားႏုိင္ပါဘူး။

ထုိ႕ေၾကာင့္ သူတုိ႕ေတြဟာ သူတုိ႕ရဲ႕ဆန္စပါးေတြကို ခ်က္ခ်င္းေရာင္းခ်ႏုိင္ဖုိ႕အတြက္ဖိအားမ်ားရွိေနၿပီးေတာ့ အေျခာက္ခံျခင္း (သုိ႕) သုိေလွာင္ျခင္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္းမရွိပါ။

ေရၾကီးျခင္း၊ မုိးေခါင္ျခင္း ႏွင့္ စပါးရိတ္သိမ္းကာလတြင္ ျဖစ္တတ္ေသာ ဆုိင္ကလုန္းမုန္တုိင္းမ်ားေၾကာင့္ သာမာန္ႏွစ္မ်ားႏွင့္မတူပဲ စပါးအေျခာက္ခံရန္အတြက္ အခက္အခဲမ်ားကို ပိုမုိရင္ဆုိင္ရပါတယ္။

သူတုိ႕ေတြကို ဘယ္လုိေျဖရွင္းေပးမလဲ???

လယ္သမားမ်ားရဲ႕အခက္အခဲမ်ားကို စပါးအေျခာက္ခံဖို႕ႏွင့္ သိုေလွာင္ဖုိ႕အတြက္ လယ္သမားေတြရဲ႕ ဆုံးရႈံးမႈေတြကို ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ၿပီးေတာ့ သူတို႕ရဲ႕ ၀င္ေငြေတြကို တုိးလာေအာင္Rice Inc က စံခ်ိန္မီတဲ့၀န္ေဆာင္မႈမ်ားနဲ႔ ကူညီေျဖရွင္းေပးခဲ့ပါတယ္။

Rice Inc အဖြဲ႕က နည္းပညာအသိအမွတ္ျပဳရထားၿပီး ဆုံးရႈံးမႈ အနည္းဆုံးျဖစ္တဲ့ ဆန္အေျခာက္ခံစက္ေတြကို လယ္သမားေတြအတြက္ အခမဲ့ အသုံးျပဳခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။

သူတို႕အေျခာက္ခံၿပီးသားဆန္ေတြကို သုိေလွာင္ထားၿပီး ဆန္၀ယ္လုိအားျမွင့္တက္လာေသာအခါ ေစ်းႏႈန္းျမင့္ျမင့္နဲ႕ ေရာင္းခ်ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပေစ်းကြက္ထဲသို႕ တင္ပို႔ေရာင္းခ်တဲ့အခါမွာလည္း အရည္အေသြးေကာင္းတစ္ခုျဖစ္လာတဲ့အေပၚမွာ အရင္ကထက္ ေစ်းပိုရခဲ့ပါတယ္။

အစပုိင္းမွာေတာ့ Rice Inc အေနနဲ႕ ဆန္တစ္ေတာင္း ကို ျမန္မာေငြက်ပ္ ၂၀၀ မွ ၂၅၀ က်ပ္ျဖင့္ လယ္သမားမ်ားအား စပါးအေျခာက္ခံစက္မ်ားကို ငွားရမ္းအသုံးျပဳႏုိင္ရန္အတြက္ ရည္ရြယ္ခဲ့ပါတယ္။

သို႕ေသာ္ အေျခာက္ခံစက္အတြက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ တန္ဖုိးမွာ 10,000 USD ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ လယ္သမားမ်ားအေနနဲ႕ စက္ကိုအေၾကြးနဲ႕ ၀ယ္ယူႏုိင္ဖို႕ကလည္း ၀င္ေငြမေကာင္းတဲ့အေပၚမွာ အခက္အခဲျဖစ္ေစခဲ့ပါသည္။

လယ္သမားေတြအတြက္ ေနာက္ထပ္္ေရြးခ်ယ္စရာ တစ္ခုကေတာ့ အေသးစားေခ်းေငြယူျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

အဲ့အေျခအေနက ဆန္ပမာဏအမ်ားၾကီး ၀ယ္ယူစုေဆာင္းဖို႕ကုမၸဏီအတြက္ အရင္းအႏွီးမ်ားတဲ့အေပၚမွာ လယ္သမားေတြအတြက္ ေခ်းေငြကာလတုိးခ်ဲ႕ေပးဖို႕အတြက္ Micro financing Institutions နဲ႕အက်ိဳးတူပူးေပါင္းဖို႕ Rice Inc အဖြဲ႕က စဥ္းစားခဲ့ပါတယ္။

From Left to Right: Su Su (IRRI), Rachel (Rice Inc.), Phyo (ProspectsASEAN), Lincoln (Rice Inc.)

Does it Work?

Rice Inc အဖြဲ႕ဟာ သူတို႕ရဲ႕ ပထမဆုံးစပါးအေျခာက္ခံစက္ကို တီထြင္ၿပီးေတာ့ Global Accelerator program ရဲ႕ Grand Finals ေန႕မွာ စတင္လည္ပတ္ၿပခဲ့တ့ဲခါမွာေတာ့ သူတုိ႕ရဲ႕ပထမဆုံး customer မဟုတ္တဲ့အတြက္ အရမ္းစိတ္လႈပ္ရွားမႈ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။

ဆန္ရဲ႕အဓိကစီးပြားျဖစ္တန္ဖိုးဟာဆုိရင္ ေရေဖာက္သည္တစ္ဦးရဲ႕ေျပာၾကား ေရေပၚမွီခုိမႈရွိတယ္လုိ႕ ေဖာက္သည္တစ္ဦးကဆိုသည္။

Rice Inc အဖြဲ႕မွ Rachel က” ဆန္စပါးေတြ စိုေနခဲ့မယ္ဆုိရင္ ေရာင္းတဲ့အခါမွာ အလြန္နည္းတဲ့ ေစ်းကိုရၾကိမ့္လိမ့္မယ္။သုိ႕ေသာ္ သူမက ငါတုိ႕ရဲ႕စပါးအေျခာက္ခံမႈ၀န္ေဆာင္မႈဟာဆုိရင္ ပထမဆုံးဆန္စပါးေတြ ေျခာက္မယ္။ ေရာင္းခ်တဲ့အခါမွာ ေစ်းႏႈန္းျမင့္ျမင့္ရမယ္။ တကယ္အသီးအနွံထြက္လာတဲ့ခါမွာ မ်ားျပားလွတဲ့၀င္ေငြေတြရရွိလာမယ္ “လို႕ေျပာျပထားပါတယ္။

ေစ်းကြက္ျပိဳင္ဆုိင္မႈမ်ား

Rice Inc ကို ျမန္မာဆန္ထုတ္လုပ္မႈအတြက္ ထိုရင္ဆုိင္မႈကိုေျဖရွင္းရန္ ျပည္ပမွာ ပထမဆုံးေျခလွမ္းျဖစ္ခဲ့တယ္။

အခ်ိဳ႕လူမ်ားက သူတို႕ကိုယ္တုိင္ စပါးအေျခာက္ခံစက္မ်ားတည္ေဆာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမွာ အနည္းငယ္ျပိဳင္ဆုိင္မႈေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။

ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳသည့္ အေျခာက္ခံစက္မ်ားသည္ အက်ိဳးရလဒ္ထက္ ပ်က္စီးမႈသာ ပုိမ်ားေသာေၾကာင့္ ေနေရာင္ျဖင့္ အေျခာက္ခံသည့္ စက္သည္ တစ္ခုတည္းေသာ ယွဥ္ျပိဳင္မႈျဖစ္ပါသည္။

The Hult Prize Journey ၏ေနာက္ထပ္ေျခလွမ္းကဘာလဲ???

The Hult community ကေကာင္းေကာင္းအေထာက္အကူေပးႏုိင္ပါတယ္လုိ႕ Lincoln ကေျပာတယ္။ သူတို႕အားလုံးကိုေမးတယ္ အၾကံဥာဏ္ေတြရွိလား၊ ေလ့လာသင္ယူမႈ ေတြလုိ႕လား???

လုပ္ေဆာင္မႈအဆင့္ဆင့္တုိင္းမွာ သူလဲအခက္အခဲျဖစ္တယ္။ သူတုိ႕ဟာ ေကာင္းေကာင္းၾကပ္မတ္ေပးတယ္ ။လုပ္ေဆာင္မႈတခုလုံးကို ေစာင့္ၾကပ္ေပးၿပီး ကူညီမႈေတြေပးခဲ့ေၾကာင္း ျပန္ေျပာျပခဲ့တယ္။

ထုိ႕ျပင္ Rio de Janeiro ရဲ႕ ၂၀၁၈ TFF စိန္ေခၚမႈရဲ႕ ေနာက္ဆုံးဇကာတင္စာရင္းမွာ ၀င္ခဲ့ၿပီးေတာ့ Borlaug Prize 2,500 USD ကုိဆုေၾကးေငြအျဖစ္ရရွိခဲ့တယ္။

Rice Inc. Members at TFF (Image Credit: Rice Inc. Facebook Page)

ထုိကုမၸဏီအေနျဖင့္ လက္ရွိအေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ မွတ္ပုံတင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း မွတ္ပုံတင္ရန္ စီစဥ္ေနခဲ့သည္။

အဓိကအဖြဲ႕၀င္မ်ားဟာ June 2019 မွာ Graduation ရရွိမည္ျဖစ္ၿပီး သူတို႕ရဲ႕ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ သန္းကုိ ခြဲေ၀ရန္အတြက္ အခ်က္အလက္မ်ားျဖည့္စြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားမည္ျဖစ္သည္။

လာမဲ့အပတ္မွာ သူတို႕ေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အနာဂတ္ေဒသမ်ားခ်ဲ႕ထြင္မႈမ်ားနွင့္ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ IRRI ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတုိ႕အတူေဆြးေႏြးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္သြားလိမ့္မည္။

Source:prospectsasean